Bệnh Hoại Tử Gan Tụy Cấp Tính Trên Tôm AHPND: Nguyên Nhân và Cách Phòng Ngừa

Bệnh Hoại Tử Gan Tụy Cấp Tính Trên Tôm (AHPND) Là Gì?

Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính trên tôm – AHPND (Acute Hepatopancreatic Necrosis Disease), là một trong những bệnh nghiêm trọng nhất ảnh hưởng đến ngành nuôi tôm toàn cầu. Bệnh do vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus gây ra và có thể gây tử vong tới 100% đối với tôm nuôi trong vòng 20-30 ngày sau khi thả giống.

AHPND thường tấn công tôm trong giai đoạn hậu ấu trùng và gây ra tổn thương nặng nề cho gan tụy – một cơ quan quan trọng trong quá trình tiêu hóa và hấp thụ dưỡng chất của tôm. Bệnh không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất nuôi trồng.

Nguyên Nhân Gây Bệnh Hoại Tử Gan Tụy Cấp Tính Trên Tôm

Bệnh AHPND do vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus gây ra, lây lan qua nhiều con đường như nước ao nuôi, tôm bố mẹ nhiễm bệnh, và thức ăn nhiễm khuẩn. Vi khuẩn này có thể tồn tại trong môi trường nước và dễ dàng lây lan trong điều kiện ao nuôi không được quản lý tốt.

Việc lây nhiễm qua tôm bố mẹ xảy ra khi tôm bố mẹ bị nhiễm AHPND và lây lan sang trứng mà chúng đẻ ra. Trong khi đó, thức ăn nhiễm khuẩn cũng là nguồn gốc lây nhiễm khi vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus xâm nhập vào chuỗi thức ăn của tôm, dẫn đến bệnh AHPND lan rộng trong ao nuôi.

Triệu Chứng Nhận Biết Bệnh AHPND Trên Tôm

Bệnh AHPND thường tấn công tôm trong giai đoạn đầu nuôi và có thể nhận biết qua các dấu hiệu tổn thương ở gan tụy. Dưới đây là các triệu chứng chính của bệnh AHPND:

• Gan tụy nhăn nheo và nhợt nhạt: Đây là dấu hiệu sớm của bệnh, khi gan tụy của tôm bắt đầu co lại và mất màu sắc tự nhiên.
• Ruột rỗng: Tôm bị AHPND thường có ruột rỗng do không dự trữ được thức ăn. Điều này làm tôm trở nên yếu ớt và giảm khả năng sinh tồn.
• Chết đột ngột: Tôm mắc bệnh có thể chết đột ngột trong vòng 10 ngày sau khi thả giống. Tôm chết thường chìm xuống đáy ao, gây khó khăn cho việc phát hiện và xử lý.
• Vỏ mềm và tôm bơi vòng tròn: Tôm mắc AHPND có thể có vỏ mềm, không đủ cứng cáp và thường bơi vòng tròn do sự suy giảm sức khỏe.

Các triệu chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của tôm mà còn là dấu hiệu cảnh báo về sự lây lan của bệnh trong ao nuôi.

Đặc Điểm Của Ao Nuôi Có Nguy Cơ Cao Mắc AHPND

Bệnh AHPND dễ bùng phát trong các ao nuôi có điều kiện môi trường kém. Dưới đây là một số đặc điểm của ao nuôi có nguy cơ cao mắc bệnh AHPND:

• Mật độ thả tôm cao: Khi mật độ thả tôm vượt quá 100 con/m², nguy cơ lây lan bệnh tăng lên do tôm dễ tiếp xúc với vi khuẩn và chất thải.
• Độ mặn cao: Ao có độ mặn trên 20 ppt dễ bị ảnh hưởng bởi bệnh AHPND do môi trường nước thay đổi, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Chất lượng nước kém: Nước ao sâu, ô nhiễm và có chất lượng kém là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn gây bệnh sinh sôi.

• Chuẩn bị ao không đúng cách: Việc không vệ sinh và chuẩn bị ao kỹ lưỡng trước khi thả giống làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Thức ăn chất lượng kém: Sử dụng thức ăn không rõ nguồn gốc, nhiễm khuẩn là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến bệnh AHPND.
• Hàm lượng oxy hòa tan (DO) thấp: Oxy hòa tan thấp trong ao tạo môi trường yếm khí, khiến vi khuẩn phát triển mạnh và lây lan bệnh nhanh chóng.
• Thiếu sự đa dạng sinh học: Ao nuôi có ít sinh vật phù du đa dạng thường thiếu các vi sinh vật có lợi, làm giảm khả năng cạnh tranh với vi khuẩn gây bệnh.

Có thể bạn quan tâm: Phương pháp xử lý phèn

Cách Phòng Ngừa Và Khắc Phục Bệnh Bệnh Hoại Tử Gan Tụy Cấp Tính Trên Tôm

Để phòng ngừa và khắc phục bệnh AHPND trên tôm, người nuôi cần thực hiện các biện pháp sau:

1. Khử Trùng Tôm Chết

Khi phát hiện tôm chết do bệnh AHPND, cần tiến hành khử trùng bằng clo 100 ppm trong 3-7 ngày. Sau đó, tôm chết nên được chôn sâu để đảm bảo vi khuẩn không lây lan sang tôm khác hoặc ao nuôi khác.

2. Bổ Sung Dinh Dưỡng và Khoáng Chất

Tôm còn sống chưa mắc bệnh cần được bổ sung thuốc kích thích miễn dịch và men vi sinh để tăng cường sức đề kháng. Việc cung cấp dinh dưỡng đầy đủ giúp tôm mạnh mẽ hơn, giảm nguy cơ mắc bệnh.

3. Theo Dõi Chất Lượng Nước

Chất lượng nước kém là yếu tố hàng đầu dẫn đến sự bùng phát của AHPND. Người nuôi cần thường xuyên kiểm tra các thông số quan trọng như nhiệt độ, pH, oxy hòa tan (DO), và độ mặn của nước. Khi phát hiện bất kỳ sự dao động nào ngoài phạm vi lý tưởng, cần thực hiện các biện pháp điều chỉnh ngay lập tức để giảm nguy cơ tôm bị căng thẳng hoặc mắc bệnh.

4. Làm Sạch Đáy Ao

Đáy ao cần được làm sạch kỹ lưỡng để loại bỏ các chất thải, phần còn lại của tôm lột xác, thức ăn dư thừa, và bùn. Sau đó, khử trùng ao bằng Clo 100 ppm để tiêu diệt các mầm bệnh còn sót lại, đảm bảo môi trường ao sạch sẽ cho tôm phát triển.

5. Làm Sạch Thiết Bị Ao và Kênh

Không chỉ ao nuôi, các thiết bị và kênh vào ra cũng cần được vệ sinh và khử trùng để tránh trở thành nguồn lây nhiễm bệnh. Các khay cho ăn và thiết bị khác nên được khử trùng bằng clo 100 ppm. Đối với các kênh vào ra, sau khi vệ sinh, cần làm khô và bón vôi sống với liều lượng 2 tấn/ha để tiêu diệt vi khuẩn.

Trước khi sử dụng ao cho chu kỳ nuôi tiếp theo, cần kiểm tra lại tình trạng đáy và thành ao cũng như nguồn nước để đảm bảo mọi thứ đều sạch sẽ và an toàn. Trong chu kỳ mới, kiểm soát mật độ thả giống để phù hợp với sức chứa của môi trường, đồng thời sử dụng tôm giống chất lượng cao có chứng nhận SPF hoặc SPR.

>> Xem thêm:

Cách xử lý mùi hôi và nước bẩn ở ao thủy sản bằng vi sinh Vietuc-Bio

Mua chế phẩm sinh học EM GỐC ở đâu tốt?

Điều trị bệnh phân trắng hiệu quả

Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính trên tôm (AHPND) là một thách thức lớn đối với ngành nuôi tôm. Tuy nhiên, bằng cách nhận biết sớm các triệu chứng, hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh và áp dụng các biện pháp phòng ngừa và khắc phục, người nuôi có thể giảm thiểu rủi ro, bảo vệ sức khỏe tôm và tối ưu hóa năng suất nuôi trồng. Việc duy trì chất lượng nước, bổ sung dinh dưỡng hợp lý và thực hiện vệ sinh ao nuôi kỹ lưỡng là chìa khóa để ngăn chặn sự lây lan của AHPND.

Từ khóa: bệnh AHPND trên tôm, hoại tử gan tụy tôm, phòng ngừa AHPND, triệu chứng AHPND trên tôm, cách khắc phục AHPND.